Landbouw
Fryslân is dé landbouwprovincie van Nederland. In onze visie staan landbouw en natuur niet tegenover, maar naast elkaar. Goed rentmeesterschap houdt in dat we de vruchtbare grond gebruiken, maar zonder de bodem uit te putten.
Perspectief voor boeren
De ChristenUnie vindt het van groot belang dat boeren perspectief krijgen. Wij willen dat jonge boeren voorrang krijgen bij verkoop van landbouwgrond door de provincie. Wij zetten in op een toekomstbestendige grondgebonden en duurzame landbouw, met oog voor ecologische, economische en sociale waarden.
Kringlooplandbouw
Kringlooplandbouw zorgt voor een duurzame voedselvoorziening en voor behoud van biodiversiteit, zonder of met minimale negatieve gevolgen voor bodem, natuur en klimaat. In deze kringloop moet ook de consument een plaats krijgen. Wij willen de productie en verkoop van lokale producten stimuleren. Een goede prijs voor een mooi product geeft ondernemers de kans zich te ontwikkelen en geeft inwoners de kans te genieten van producten van eigen bodem.
Meer ruimte in kalenderlandbouw
Boeren weten bij uitstek wat er kan en nodig is als het gaat om bemesten, zaaien en oogsten. Toch zijn veel activiteiten op landbouwgrond met een vaste kalender gereguleerd. Dit veroorzaakt spanningen.
De landbouw vraagt meer flexibiliteit en eigen regie. De rol van de provincie is daarin beperkt; veel landbouwbeleid wordt immers in Brussel gemaakt. Fryslân kan echter door middel van pilots en monitoring laten zien dat het anders kan.
Stikstof
Nederland en Fryslân staan voor de opgave om de stikstofuitstoot de komende jaren te beperken. Dit is niet alleen een opgave voor de landbouw, maar voor alle sectoren. Alleen als we samen de problemen oplossen, is er voor iedereen perspectief.
De ‘Fryske Oanpak’ biedt ruimte voor gebiedsprocessen waarin grondgebruikers op lokaal niveau de uitdagingen aangaan. Die aanpak biedt ook kansen voor jonge startende boeren. Bijvoorbeeld in de vorm van pilots waarin innovaties worden beproefd, gericht op doelen als emissiereductie, waterkwaliteit, bodemvruchtbaarheid en het tegengaan van klimaatverandering.
De omslag naar een duurzame landbouw begint in het onderwijs. De onderwijsinstituten Aeres en het Van Hall instituut kunnen daaraan bijdragen. Onze ambitie is dat de landbouw in Fryslân een voorbeeld is voor Nederland.
Verdienmodel voor de boeren in het veenweidegebied
Fryslân kent ongeveer 80.000 ha veenweidegebied. De afgelopen decennia was het beleid gericht op ontwatering en peilverlaging (peil volgt functie), waardoor de veengebieden zijn gezakt, met als gevolg dat hier veel CO2 vrijkomt. De CO2-uitstoot moet in 2030 met 55% zijn gedaald ten opzichte van 2010.
Dit vraagt een wijziging van het provinciale beleid: het waterpeil in de veenweidegebieden moet omhoog. Daarmee behouden we het veen en neemt de CO2-uitstoot af.
Bij een hoger waterpeil kunnen boeren in dit gebied niet meer op dezelfde wijze het land bewerken.
Ook komt de weidegang onder druk te staan. De ChristenUnie vindt dat de betrokken boeren perspectief moeten krijgen. De aanpak van deze problematiek kan alleen slagen door intensief met boeren samen te werken en met maatwerk-oplossingen te komen. Ook moeten boeren worden ondersteund bij het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen. Denk aan de teelt van de lisdodde als grondstof voor circulaire woningbouw. Daarbij is de eerste jaren een overgangscompensatie vanuit de overheid noodzakelijk.
Een optie is ook het plaatsen van zonnepanelen op grond die minder geschikt is voor landbouw. Dit vraagt onderzoek naar het verantwoord inpassen van zonnevelden in het landschap.
Natuur- en landbouwgrond
De waterkwaliteit, de bodemgezondheid, de biodiversiteit, de weidevogels, de schade door ganzen en exoten en een dreigend tekort aan gezond drinkwater, al deze zaken vragen een grondige bezinning op het gebruik van natuur en landbouwgronden. Die bezinning is een zaak van de overheid, boeren en natuurorganisaties en ook van betrokken bedrijven en kennisinstellingen. Lokale kennis is van groot belang om via gebiedsprocessen invulling te geven aan de taakstellingen.
De eisen voor reductie van de stikstofuitstoot en de kwaliteitseisen voor water en bodem zijn gekoppeld aan inspanningsverplichtingen die al in 2027 en 2030 tot resultaten moeten leiden. De ChristenUnie wil dat de implementatieplannen zo snel mogelijk gereed zijn. Daar hoort ook een passende financiële dekking bij.
De samenwerking van de provincie met de deelnemende partijen in Natuer mei de Mienskip laat zien dat met publiek-private samenwerking veel bereikt kan worden. In dit spoor werken we verder. Wij zien voorlopig geen noodzaak om het instrument van onteigening in te zetten.
Het onderhoud van de eigen tuin betrekt jong en oud bij het belang van duurzaam beheer van natuur en landbouwgrond Daarom zet de provincie zich in – met musea en kennisinstellingen – voor een goede publieke voorlichting over het stimuleren van biodiversiteit.
Predatiebeheer
Fryslân is dé provincie van de weidevogels. Weidevogels worden echter in toenemende mate bedreigd door roofdieren die het op (jonge) vogels voorzien hebben. Wij willen predatie-luwe gebieden waar weidevogels rustig kunnen broeden en hun jongen kunnen grootbrengen. In deze gebieden worden roofdieren actief geweerd.
De wolf
De aanwezigheid van de wolf in Fryslân zorgt voor onrust. Bij gebrek aan natuurlijke vijanden kan de wolvenpopulatie fors toenemen, met alle ongewenste gevolgen van dien. Vooral schapenhouders vrezen dat wolven grote schade toebrengen aan hun kuddes. De ChristenUnie vindt dat er in ons cultuurlandschap geen plaats is voor de wolf.
- Streven naar evenwicht tussen landbouw en natuur
- Maximaal inzetten op grondgebonden, duurzame landbouw
- Inzetten op een zo klein mogelijke kringloop
- Perspectief bieden voor (jonge) boeren
- Onderwijs actief betrekken bij de transitie van de landbouw
- Experimenteren met alternatieve verdienmodellen in het veenweidegebied
- Pilots uitvoeren gericht op stikstofreductie en verbetering bodemleven
- Geen verplichte uitkoop van boeren
- Op transparante wijze in gesprek blijven met boerenorganisaties, natuurorganisaties,bedrijfsleven en kennisinstellingen
- Inzetten op gebiedsprocessen en passende instrumenten om knelpunten in logisch samenhangende gebieden aan te pakken. Kennis, innovaties en verdienmodellen zijn hierbij ondersteunend
- Natuer mei de Mienskip ook in andere varianten uitvoeren
- Delen van resultaten van pilots – gecentraliseerd en gefaciliteerd – met andere belanghebbenden
- Inwoners stimuleren hun steentje bij te dragen aan de vergroening van hun omgeving
- Actief oplossingen zoeken voor het weren van de wolf
- Op meer plaatsen kleine windmolens toestaan. De huidige beperkingen bij boerenbedrijven wegnemen
- Agrarische grond in de eerste plaats bestemmen voor voedselproductie
- Onderzoeken van mogelijkheden voor zonne-opweklocaties in veenweidegebied
