De verbouwing van Friesland, de andere analyse!
De Lelylijn is een prachtige kans voor Fryslân! Op 23 september 2020 omarmden 11 van de 12 partijen in Provinciale Staten een voorstel van de VVD om de Lelylijn op te nemen in de Friese omgevingsvisie, waarin staat waar het provinciebestuur met Fryslân naar toe wil. In de tekst van het voorstel staat dat de Lelylijn kansen biedt voor het vestigingsklimaat en de leefbaarheid voor het Noorden.
De analyse van Ton van der Laan in de LC van 17 maart 2021 schetst een beeld van blinde provinciale ambitie. Zonder onderbouwing van nut en noodzaak onbeperkt huizen bouwen in Fryslân. Diezelfde dag was er een informerende bijeenkomst voor Provinciale Staten. gedeputeerde Avine Fokkens-Kelder gaf een indruk van de impulsen die de Lelylijn kan geven aan woningbouw in het Noorden. De noordelijke provincies kijken daarnaar op basis van een motie van CDA-kamerlid Mustafa Amhaouch. De Tweede Kamer steunde zijn voorstel om Rijk en regio te laten kijken naar wat ze kunnen bijdragen aan het verlichten van de huizendruk in de Randstad.
De reacties tijdens die bijeenkomst stonden in een aantal gevallen haaks op het enthousiasme op 23 september vorig jaar. Plotseling zijn partijen bang voor massale woningbouw met hordes Randstedelingen, die als een ‘forensenkaravaan’ bezit nemen van Fryslân. Is deze angst en het idee van blinde ambitie wel terecht? Naar de mening van de ChristenUnie en VVD niet. Woningbouw in samenhang met de Lelylijn is geen luchtkasteel. Het is een reële kans en oplossing voor Friese problemen.
Ontgroening en vergrijzing
Een blik op de Friese bevolkingsmonitor van het Fries Sociaal Planbureau leert dat er in onze provincie sprake is van ontgroening en vergrijzing. Was het aantal 65-plussers in 2000 nog 14%, in 2020 is dit gestegen naar 22%. Daarnaast neemt het aantal kinderen en jongeren af. Ook is bekend dat veel jongeren die hun studie afgerond hebben geen werk kunnen vinden. Vertrek naar de Randstad is, al dan niet noodgedwongen, het gevolg.
Woningtekort
Het aantal inwoners daalt, maar het aantal huishoudens stijgt. Het aantal bewoners per woning is nu gemiddeld 2,2 en zal in de komende jaren verder dalen. Gevolg: nieuwe woningen zijn noodzakelijk. Ook in Fryslân is een woningtekort. Kijk bijvoorbeeld naar de sociale woningsector. In de visie om de zorg zoveel mogelijk in de thuisomgeving te organiseren, hopen cliënten die nu nog in een woonvoorziening verblijven, op een eigen huis. Deze mogelijkheden zijn in de praktijk vaak onmogelijkheden. Dit zorgt voor frustratie bij betrokkenen en voor hoge zorgkosten voor gemeenten.
Spreiding door een fijnmazig OV netwerk
Van Groningen naar Amsterdam in ongeveer 60 minuten; dat is uitgangspunt van de Lelylijn. Voor Fryslân zal de gemiddelde reistijd mogelijk iets korter zijn. Wanneer we blijven investeren in een fijnmazig OV-netwerk dat aansluit op de stations van de Lelylijn in Leeuwarden, Drachten en Heerenveen, kan de gemiddelde inwoner binnen 80 minuten op Amsterdam Centraal uitstappen.
Om onze provincie leefbaar te houden is het realiseren van nieuwe woningen een opdracht. Deze woningen spreiden we door goede OV-verbindingen. Krimp in het noordoosten en noordwesten van onze provincie kan omgebogen worden tot verantwoorde groei. Het realiseren van voldoende betaalbare koopwoningen zorgt voor vermindering van de druk op de huursector, waardoor de gewenste doorstroom op gang komt. Jongeren die in de afgelopen jaren zijn weggetrokken kunnen terugkeren naar Fryslân. Zij maken gebruik van de economische ontwikkelingen als gevolg van de Lelylijn. Voor de grote groep 65-plussers zetten we in op levensbestendig wonen. Doel is dat onze ouderen zo lang mogelijk zelfstandig in hun eigen omgeving blijven wonen.
De woningbouwopgave die door de Lelylijn ontstaat is een kans voor onze leefbaarheid, onze infrastructuur en onze economie. Die moeten we met beide handen aangrijpen. Onze ambitie is om onze unieke provincie door te ontwikkelen naar een toekomstbestending Fryslân. Uiteraard gaat dit altijd samen met zorgvuldige besluitvorming door Gemeenteraden en Provinciale Staten.
Matthijs de Vries, Statenlid ChristenUnie Fryslân
Durk Pool, Statenlid VVD Fryslân
